Wat is diepe geothermie?
‘Geothermie’ betekent precies hetzelfde als ‘aardwarmte’. De term is een samentrekking van de Griekse woorden ‘geo’ (aarde) en ‘thermos’ (warmte). Aardwarmte is deels de restwarmte uit de tijd dat de aarde gevormd werd. Aardwarmte is deels ook warmte die ontstaat door natuurlijk verval van elementen in de aardkorst en warmte die ontstaat door de wrijving van onder meer aardplaten. We spreken van ‘diepe geothermie’ als de aardwarmte gewonnen wordt op een diepte van minstens 500 meter onder het aardoppervlak.
Hoe wordt aardwarmte uit de grond gehaald?
Net als bij de centrale verwarming bij u thuis wordt water gebruikt om aardwarmte te verplaatsen van de plaats waar het geproduceerd wordt (de diepe ondergrond) naar de plaats waar de warmte gebruikt wordt (aan de oppervlakte). Warm water wordt uit diepe grondwaterlagen gepompt door middel van één of meerdere boorputten, vergelijkbaar met deze die gebruikt worden voor het winnen van aardolie of aardgas.
Wat gebeurt er met het afgekoelde water?
Nadat het water is gebruikt voor de productie van energie en daardoor is afgekoeld, wordt het weer in de oorspronkelijke watervoerdernde laag teruggepompt. Zo ontstaat, eveneens als bij een centrale verwarming, een gesloten kringloop .Om het water de tijd te geven om opnieuw op temperatuur te komen, ligt de plaats waar het water wordt opgepompt op minimum een kilometer van de plaats waar het terug in de grond gaat.
Waarvoor kan men diepe geothermie gebruiken?
De geothermische warmte kan via een warmtenetwerk worden aangewend voor de verwarming van gebouwen, serres, maar kan ook worden ingezet in diverse industriële productieprocessen. De ondergrens voor directe verwarmingstoepassingen bedraagt ongeveer 25°C. En met water van meer dan 90°C kan elektriciteit worden opgewekt.
Wat is er zo goed aan diepe geothermie?
Het is een duurzame energiebron
Vanuit een menselijk tijdperspectief is aardwarmte onuitputtelijk en dus hernieuwbaar. Bij het gebruik van aardwarmte worden noch fossiele brandstoffen verbrand noch andere broeikasgassen uitgestoten. Geothermische centrales zijn ten slotte klein en hebben amper een impact op hun omgeving.
Het is een prijsstabiele energiebron
De grootste kosten bij het gebruik van aardwarmte worden gemaakt in de fase van het boren en uitbouw van het warmtenet. Tijdens de exploitatie is aardwarmte goedkoop. Daarom is de kost van geothermische energie zeer stabiel en onafhankelijk van schommelingen op de energiemarkt.
Het is een strategische energiebron
Daar waar geothermische energie op een rendabele wijze voorradig is, hebben bedrijven met een grote energievraag een concurrentieel voordeel. Dit voordeel is elders niet steeds voorhanden. Daarom draagt aardwarmte bij tot de ‘verankering’ van deze bedrijven.
Is diepe geothermie een nieuwe energiebron?
Neen, in het buitenland heeft men al ruim ervaring met aardwarmte, dit is onder meer zo in landen als IJsland, Zweden, Italië, Turkije, Nieuw-Zeeland en dichter bij huis ook Duitsland en Nederland. Trouwens, ook in België werd – weliswaar op heel kleine schaal – reeds lang geleden al gebruik gemaakt van aardwarmte. Zo werd het voormalige zwembad van Turnhout sinds 1957 verwarmd door middel van aardwarmte onttrokken op ongeveer 650 meter diepte.
Kan overal gebruik gemaakt worden van diepe geothermie?
Aardwarmte ontginnen kan het gemakkelijkst als op een bereikbare diepte grondwaterlagen aanwezig zijn met een grote waterdoorlaatbaarheid. Maar ook op andere plaatsen kan door middel van aangepaste – maar helaas ook duurdere – technieken aardwarmte ontgonnen worden. Maar of diepe geothermie economisch haalbaar is hangt ook in grote mate af van de nabijheid van voldoende warmteafnemers. In de praktijk zal diepe geothermie dus enkel worden toegepast daar waar een voldoende grote warmtevraag gecombineerd wordt met de beschikbaarheid van een voldoende grote hoeveelheid warm water in een bereikbare grondwaterlaag.
Zijn er nadelen of risico’s verbonden aan het gebruik van diepe geothermie?
Diepe geothermie is een duurzame energiebron. Toch zijn er ook enkele nadelen aan verbonden. Diepe geothermie is niet overal mogelijk, en zeker ook niet overal tegen dezelfde prijs. Dit zorgt ervoor dat deze techniek steeds een ongelijke geografische spreiding zal kennen. Dit brengt ons bij het zogenaamde ‘geologisch risico’: het risico dat na het boren van een put de beschikbare hoeveelheid en temperatuur van het grondwater niet volstaan.
Ten slotte is er een risico op het in contact brengen van verschillende grondwaterlagen. Wanneer een grondwaterlaag enkele kilometers diep wordt aangeboord, passeren de boorputten onvermijdelijk andere grondwaterlagen. Om te vermijden dat grondwaterlagen met een verschillende samenstelling daardoor met elkaar in contact komen, zijn boorputten steeds voorzien van een waterdichte wand.